موزاییک های باستان
-
هزاره سوم پیش از میلاد
-
-
1300 پیش از میلاد
-
متاسفانه از محل نگه داری این اثر بی اطلاعم و دسترسی به تصویر رنگی آن ندارم -
قرن هشتم پیش از میلاد
-
432 پیش از میلاد
-
"Ancient Olynthos Chalkidiki - Greece - 043" by User:Christaras A - Photographed myself. Licensed under CC BY-SA 2.5 via Wikimedia Commons.
-
331پیش از میلاد
-
0 Tigre che assale un vitello - Musei Capitolini (1)" by Unknown - User:Jean-Pol GRANDMONT (2011). Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons..
-
موزاییک در طراحی دیوار و کف
از موزاییک در تزیین کف بنا و دیوارها استفاده میشده است. از قرن چهارم ایندو کاملا از هم تفکیک شدند. موزاییک دیواری حدود بیست درصد پر هزینه تر از موزاییک کف بود و معمولا در آن از سنگ های قیمتی و شیشه نیز استفاده می شد. رفته رفته موزاییک کف در عموم بناها و موزاییک دیواری در کاخ های خاص و بناهای مذهبی استفاده شد
-
مواد اولیه
سنگ سیاه سفید و خاکستری به راحتی در طبیعت موجود است. سیاه از رگه های آتشفشانی نیز تهیه می شود. سنگ مرمر نیز به رنگهای فوق فراوان است. سنگ های قرمز و زرد نیز در کوه ها فراوان است.
برای بکارگیری رنگ های دیگر در طرح موزاییک باید از شیشه کمک گرفت. شیشه را می توان به رنگ های ترکیبی آبی، قرمز و سبز تولید کرد. از آنجا که تهیه شیشه پر هزینه و سخت بود، استفاده از آن به عنوان ماده اولیه موزاییک نیز تنها در کاخها و بناهای مهم دیده می شود. -
اسکندریه - پرگاموم - رودز- دلوس
پس از حمله اسکندربه شرق انتظار می رود که ثروت زیادی به مقدونیه سرازیر شود. ما در حقیقت با گسترش فتوحات مقدونی ها، آنها ثروت و قدرتشان را به سرزمین های فتح شده انتقال دادند و علیرغم انتظار، به جای آنکه مقدونیه یکی از مراکز تولید هنر و بالاخص موزاییک برای استفاده در ویلاهای با شکوه شود، اسکندریه مصر و پرگاموم در شمال غرب آسیای کوچک مرکز تولید موزاییک شدند.
بعد از اسکندریه و پرگاموم دو شهر دیگری که در آنها موزاییک هلنیستی تولید می شد رودز و دلوس بودند. رودز در جنوب غربی آسیای کوچک در یک منطقه استراتژیک قرار گرفته و تجارت پر رونقی داشت. دلوس نیز در سالهای دوم و اول پیش از میلاد بسیار در زمینه تجارت با روم فعال بود و حتی بازرگانان رومی در این شهر مستقر بودند و همین باعث گسترش فرهنگ هلنیستی در ایتالیا بود.این شهر به بازار برده فروشی اش مشهور بود تا اینکه در سال 88 پ م توسط مهرداد پونتی نابود شد و در سال 69 پ م نیز توسط دزدان دریایی مورد حمله قرار گرفت و دیگر بازسازی نشد. مهرداد پونتی پادشاه آسیای صغیر در زمان اشکانیان بود و سه بار با رومیان جنگ کرد. در بخش مسکونی دلوس خانه های بسیاری وجود داشتند که بسیار مجلل بودند و در آنها موزاییک کاری زیادی استفاده می شد به طوری که موزاییک در این شهر یک هنر لوکس نبود و در اکثر خانه ها پیدا می شد.ک -
طرح های موزاییک
در طراحی موزاییک کف بناها از طرح های ساده گرفته تا ترکیبی از چند ضلعی های یچیده و قوس ها استفاده می شد. این طرح ها قابل تکرار بودند و به طراح این امکان را می دادند که کف بناهای بزرگ را به زیبایی فرش کنند.
روش دیگر پیاده سازی یک تصویر توسط موزاییک در مرکز بنا بود. این طرح ها معمولا در وسط قرار می گرفتند و دور آنها را طرح های ترکیبی هندسی فرا می گرفتند این روش در شرق مدیترانه ابداع شد و سپس در امپراتوری روم بکار رفت. معمولا طرح زمینه سفید بود -
اواخر سده چهارم پیش از میلاد
-
کاخ های پلا در قرن 4 پیش از میلاد تحولی در موزاییک کاری بوجود آوردند.آنها بسیار وسیع هستند و جزییات زیادی دارند و دارای طرح های هندسی تکرار شونده برای پوشش دادن سطوح وسیع هستند. طرح ها عبارتند ازدینوسیوس سوار بر پوز پلنگ، دو شکارچی که شیر می کشند، دو شکارچی که با یک سگ در حال کشتن گوزنی هستندو بسیاری طرح های کوچک که برگرفته از اساطیر یونانی هستند. -
نقشه و طراحی
مشخص نیست که پس از زیرسازی چگونه هنرمندان طرح را اجرا می کردند. آیا نقشه ای از طرح را پیش روی خود داشته اند یا بدون نقشه کار می کردند.
یک نقشه بر روی پاپیروس از قرن سوم پیش از میلاد بدست آمده که طرحی برای اجرا بر موزاییک را نشان می دهد. نقشه در اسکندریه طراحی شده و به الفیوم مصر ارسال شده است. در برخی موارد نقشه در خارج از بنا پیاده سازی می شد و درون بنا اسمبل می شد. مدارک کتبی و باستان شناسی بدست آمده نشان می دهد قطعاتی از موزاییک که معمولا طرح های سختی برای اجرا دارند، در بخشی از مدیترانه تولید شده اند و به سرزمین دیگری ارسال شده اند. این احتمال نیز وجود دارد که موزاییک پر کار و معروف الکساندر در پمپی نیز به صورت تکه تکه در محل دیگری تولید شده و در پمپی نصب شده است.
در طراحی موزاییک کف بنا از طرح های ساده گرفته تا ترکیبی از چند ضلعی های پیچیده و قوس ها استفاده می شد. این طرح ها این امکان را می دادند که کف اتاق های بزرگ موزاییک شوند. مدل دیگر طراحی کف، پیاده سازی یک تصویر بود که معمولا در وسط بنا قرار می گرفت. این کار ابتدا در شرق مدیترانه انجام گرفت و بعد ها در روم همه گیر شد. زمینه معمولا سفید بود و طرح رویی آن قرار می گرفت اما کل طرح فقط یک زاویه دید داشت و اگر بازدید کننده در بنا حرکت می کرد طرح را از زاویه دید نامناسبی می دید. -
سده دوم پیش از میلاد
-
موزاییک کشف شده در حین بازسازی کتابخانه اسکندریه مصر -اواخر سده سوم و اوایل سده دوم پیش از میلاد
-
نیل در فصل سیل در موزاییکی در ایتالیا به تصویر در آمده است
-
اوایل سده اول پیش از میلاد
-
موزاییک اسکندر که نبر اسکندر و داریوش سوم را به تصویر درآورده در پمپی یافت شده است. برای ساخت آن از صدها هزار تکه سنگ استفاده شده و یکی از مشهور ترین موزاییک های دنیای باستان است. طرح این موزاییک از یک نقاشی کپی شده است.
-
تکنیک و ابزار موزاییک کاری براساس نوشته های
Virtuviusویرتوویوس نویسنده و معمار قرن اول پیش از میلاد است که در روم زندگی میکرده و اثار مکتوبی از او به جای مانده است. درمواردی از هنر موزاییک کاری نیز صحبت کرده است. با استناد به نوشته های او می دانیم کف محوطه را با چوب به قطعات کوچکتری تقسیم می کردند و هر قسمت را مجزا موزاییک کاری میکردند. برای اطمینان از افقی بودن طرح از وسیله ای شبیه حرف اول الفبای انگلیسی استفاده می کردندکه ریسمانی از آن آویزان بود. از وسایل دیگری به شبیه مربع و قطب نما بودند نیز در موزاییک کاری استفاده می کردند.
-
By Eufrosine (Fotografía original) [GFDL or CC BY-SA 4.0-3.0-2.5-2.0-1.0], via Wikimedia Commons -
خانه منندر پمپی
By WolfgangRieger [Public domain], via Wikimedia Commons -
خانه فواره کوچک پمپی
By Wknight94 (Own work) [GFDL or CC-BY-SA-3.0], via Wikimedia Commons -
سده اول میلادی
-
سده دوم میلادی
-
شرق امپراتوری روم
شرق امپراتوری روم شامل یونان، آسیای میانه، مصر و لیبی تحت نفوذ حمله مقدونیه ای ها و فرهنگ هلنیستی بود. آنها از طرح های هلنیستی استفاده می کردند و بعد مدتی که این سبک موزاییک در روم و ایتالیا منسوخ شده بود، آنها همچنان از این سبک پیروی می کردند. بیشترین نمونه ها را می توان در جنوب شرقی آناتولی دید که بخشی از استان سیسیل به حساب می آمد و همچنین نمونه های زیادی در سوریه، فلسطین، عربستان و قبرس به دست آمده است. نمونه کامل این سبک موزاییک را می توان در انطاکیه سراغ گرفت. در حفاری های 1930 آمریکایی ها حدود 300 تکه موزاییک از قرون دوم تا ششم میلادی کشف شد که همگی پیرو سبک هلنیستی بودند. آنها یک طرح بزرگ اصلی در وسط داشتند که تنها یک زاویه دید داشت و حاشیه ای از اشکال هندسی و گیاهی طرح مرکزی را فرا می گرفت. طرح های اصلی مرکزی نسبت به طرح های ابتدایی سبک هلنیستی بزرگتر بودند و در برخی از آنها چند طرح اصلی در کنار هم قرار گرفته بودند و حاشیه کم اهمیت تر بود
پدیده ای که در موزاییک های انطاکیه و سایر شرهای شرقی دیده می شود پرسونیفیکیشن است، یعنی روح انسانی بخشیدن به حیوانات و اجزای دیگر طبیعت. این پدیده به موزاییک رومی نیز وارد شد مثلا طرح معروف فصول سال که حالتی انسانی دارند. یا طرح موزاییک دیگری در سوریه که رود فرات را به صورت مردی ریش دار نشان می دهد که در مقابل سوریه و بین النهرین ایستاده که به حالت زنی طاهر شده اند. -
موزاییک های انطاکیه در جنگ جهانی دوم بسیار آسیب دیدند و به زحمت می توان یک طرح موزاییک این منطقه را سالم یافت. تکه های مختلف موزاییک های این شهر را می توان در موزه های مختلف اروپا و آمریکا یافت . -
جهت طراحی و چرخش بازدید کننده
در قرن دوم میلادی اتاق های کوچک مانند اتاق خواب که در آن انتظار نمی رود که بازدید کننده زیاد حرکت کندموزاییک هایی دارند که طراحی آنها به سک سمت است، این سمت معمولا در جهت در ورودی اتاق است.
اما در سالن های بزرگ که بازدید کنندگان زاویه دید های متفاوتی پیدا می کنند، طرح ها را در زوایای مختلف می ساختند تا حداکثر استفاده از زوایای مختلف را کرده باشند.
-
موزاییک آفریقای تحت کنترل روم
در آفریقا استانهایی از امپراتوری روم قرار داشت که به زبان لاتین صحبت می کردند مانند تونس ، طرابلس و نومیدیا (الجزایر کنونی) و مراکش. در این محل ها موزاییک خیلی دیر ظهور کرد. اولین نشانه های موزاییک کشف شده مربوط به قرن اول میلادی هستند که بسیار شبیه موزاییک های روم اسپانیا و گاوول هستند و تحت تاثیر هنر رومی قرار دارند. اولین موزاییک های آفریقا را می توان موزاییک های آتیک تونس در قرن اول میلادی دانست که بسیار شبیه موزاییک های سیاه و سفید رومی هستند.سبک هلنیستی هیچ راهی به آفریقا ندات و تنها یک نمونه از این سبک در طرابلس بدست آمده که یک استثنا تا قرن سوم میلادی به حساب می آید. آفریقا در قرون اول میلادیاستفاده از رنگ را در موزاییک پیش گرفت در حالی که در روم موزاییک سیاه و سفید استفاده می شد و شاید بتوان این را به حساب وفور سنگ های رنکی در منطقه گذاشتو طرح های رینگی در قرن دوم میلادی بسیار استفاده می شدند.
در قرن سوم که اروپا درگیر جنگ شده بود، آفریقا منطقه امن با رونق اقتصادی بود و این امر باعث پیشرفت معماری شده بود و در قرن چهارم کارتاژ آفریقا پس از روم و قسطنطنیه سومین شهر بزرگ امپراتوری روم بود . -
اواخر سده دوم میلادی
-
اوایل سده سوم میلادی
-
سبک رومی و هلنیستی در مقابل هم
موزاییک شرق امپراتوری روم تا قرن 4 ریشه های هلنیستی خود را حفظ کرد. اما کم کم طرح های غیر هلنیستی پدیدار شد مانند موزاییک آدانا در ترکیه که طرح هایی واقعی تر از سبک هلنیستی هستند.
در دوره ای که موزاییک های شرق امپراتوری روم هلنیستی بودند، موزاییک های غرب آناتولی تحت تاثیرهنر ایتالیا در غرب بودند. تحقیقات نشان داده که جنگهای مهرداد در قرن اول پیش از میلاد و جنگ های دایمی پس از آن در یونان تاثیر مخربی بر سبک موزاییک هلنیستی داشتند و رفته رفته کارگاه های موزاییک هلنیستی به دلیل نداشتن مشتری و پر هزینه بودن اجرا تعطیل شدند و رفته رفته سبک سیاه و سفید آسان رومی جایگزین شد. -
اواخر سده سوم میلادی
-
سده چهارم میلادی
-
دیوکلتیان امپراتور روم در سال 301 میلادی نرخ برخی کارها را به طور ثابت اعلام کرده است . آنچه در مورد هنرمندان ثبت شده چنین است:
موزاییک کار - 60 دینار در روز
نقاش دیوار - 75 دینار در روز
نقاش طرح - 150 دینار در روز
زیر سازی موزایک - 50 دینار در روز
نانوا، ذغال ساز و کارگر ساده بنایی نیز 50 دینار در روز دریافت می کردند
یک فرد می تواند هم طراح و هم موزاییک کار باشد.مطابق نوشته هایی که در بسیاری از موزاییک ها موجود است، می توان نتیجه گرفت که نقاش و اجرا کننده طرح در اکثر موارد دو فرد مختلف بودند.گاهی یک طرح موزاییک از چند نقاشی مختلف گلچین شده است و گاهی طراح های مختلف روی یک اثر موزاییک کار می کردند.
یک تیم موزاییک کار در محلهای مختلفی کار می کرده ، مثلا تیمی را می شناسیم که موزاییک هایی را در ایتالیا، شمال فرانسه و سوییس اجرا کرده اند. -
در برخی طرح ها می توان از روی تعداد المان ها تفسیرهایی داشت. مثلا طرحی با نه المان می تواند یهودی باشد و طرحی با هفت المان می تواند به سیارات تعلق داشته باشد و طرحی با چهار المان، میتواندمربوط به فصول یا بادهای چهارگانه باشد. به طور کلی طرح های مذهبی مسیحی و فلسفی یونانی و سرزمین های شرقی برای ما قابل فهم است. اما برخی طرح ها در موزاییک ها مربوط به باورهای محلی ای بوده اند که اکنون از بین رفته اند و تفسیر آنها هم اکنون برایمان امکان پذیر نیست.
-
حدود 400 میلادی
-
موزاییک و مسیحیت
سنت موزاییک وارد دنیای مسیحیت شد. بسیاری از موزاییک های با ارزش قرون 5و6 از کلیساها و مراکز مسیحی بدست آمده اند که در شرق نزدیک، آفریقای شمالی، شمال ایتالیا و جنوب فرانسه قرار داشتند. تولیدات اردن و جنوب سوریه در دوره اموی تا قرن 7 و 8 میلادی نیز ادامه داشتند. طراحی در این دوره تغییرات اساسی کرد و هدف طرح که انتقال یک پیام است اهمیت بسیاری گرفت. آدم را از روبرو می کشیدند که ساده ترین شکل طراحی آن است. مدل های سه بعدی دیگر استفاده نشدند. نقوش افسانه ای همچنان در بناهای غیر مذهبی استفاده می شدنداما بناهای مذهبی ترجیح می دادند از تصویر آدم استفاده نکننه. اگر هم آدمی را طراحی می کردند، نقش فرد خاصی نبود بلکه به طور کلی زندگی عادی مردم را نشان می دادند. تصویر صلیب و نشانه های دیگر مسیحی از 427 میلادی ممنوع شد.از این دوره به بعد از تصاویر پرندگان درون باغ استفاده می کردند که نشانگر بهشت بود. تصویر شکار هنوز استفاده می شد. اما بیشتر تصاویر گله چارپایان، درختان میوه، طاووس و کبوتر و باغات انگور استفاده می شد. معرفی شهر ها و بناها در طراحی موزاییک بسیار مرسوم بود . تصویر شهر یا بنا ها درون ستونها یا حاشیه هایی محصور میشدند و در کنار آنها نام بزرگان شهر ، افراد مذهبی، کلیساها و گاهی هنرمندان موزاییک کار نوشته می شد. شهرها را در این آثار موزاییکی می توان از بناهای معروفشان تشخیص داد.
-
قرن پنجم
-
قرن ششم
By User:MatthiasKabel (Own work) [
.jpg#mediaviewer/File:0_Tigre_che_assale_un_vitello_-_Musei_Capitolini_(1).jpg){kind=link}
