خط، الفبا و کتب منسوب به دوره ساسانی
زبان پهلوی از زبان آرامی تشكیل شده است و زبان درباری سلسله ساسانیان به شمار می رود . این زبان در سده پنج تغییراتی كرد و به زبان اوستایی شهرت یافت. زبان پهلوی از راست به چپ نوشته می شود.
در ابتدای دوره ساسانی سه خط پهلوی اشكانی، پهلوی ساسانی و یونانی در سنگ نگاره ها استفاده می شد، ولی به ترتیب خط یونانی و پهلوی اشكانی حذف شدند و خط پهلوی ساسانی مهمترین خط این دوره تاریخی شد. این خط تا سده پنجم قمری نیز استفاده می شد. مثلا بر روی برجهای رستك، لاجیم و رادكان در شمال ایران كتیبه هایی به خط پهلوی دیده می شوند.
متون پهلوی دو نوع است: پهلوی آم دبیره که برای نوشته های همگانی و كتابت استفاده می شد و خط پهلوی گشته دبیره برای قباله، بنچاقها، سكه ها، سنگ نگاره ها و مهرها.
حواله نوشته شده به خط پهلوی جهت دریافت مزد غیر نقدی به صورت آرد گندم پارچه یا غیره- محل كشف تپه هگمتانه
قطعه سفال با کتیبه به خط پهلوی ساسانی- شوش- موزه ملی ایران
قطعه سفال با کتیبه به خط پهلوی ساسانی- شوش- موزه ملی ایران
نوشته های روی سینه اسب در نقش رجب
كتب منسوب به تفكرات دوره ساسانی که اکثرا در سده های اسلامی بازنویسی یا نوشته شده اند.
دینكرت
در قرن سوم قمری توسط یكی از پیشوایان زرتشتی نوشته شده و در مورد تاریخ آداب رسوم و ادبیات و مسایل دینی زرتشتی است كه خود از یك دایره المعارف بزرگ باقی مانده است كه تا قرن سوم باقی بوده است. ظاهرا آنرا در اواخر دوره ساسانی تالیف كرده بودند
بندهش
این كتاب كه خلاصه ای از اوستاست در قرن پنجم نوشته شده است و در مورد قواعد دینی و تكوین جهان و تاریخ است
داستان دینك
در اواخر قرن نهم قمری در مورد عقاید دینی تالیف شده است
شكند گمانیك ویژار
كتابی است در دفاع آیین زرتشتی در مقابل دیگر دینها كه در قرن نهم قمری تالیف شده است
خدای نامك
در زمان یزدگرد سوم در مورد داستان شاهان تالیف شده و از مراجع شاهنامه فردوسی بوده است
آیین نامك
كتابی است در مورد تشكیلات اداری پیش از ساسانیان و ساسانیان
گاه نامك
كتابی است در مورد مشاغل و اسامی بزرگان فارس
تاج نامك
در مورد پند و اندرز است
ماتیكان هزار دستان
كتابی در مورد حقوق قضایی و جزایی
نامه تنسر
نوشته ای است كه تنسر موبد موبدان زمان اردشیر به پادشاه طبرستان نوشته و او را به اطاعت از اردشیر دعوت كرده است. این كتاب شامل مطالب تاریخی اخلاقی و سیاسی دوره ساسانیان است
مینوی خرد
كتابی است در مورد 62 مسئله دینی و پند و اندرز كه در اواخر دوره ساسانی تالیف شده و در الفهرست ابن ندیم از آن به نام 70 كتاب اشاره شده است. . اصل کتاب به زبان پهلوی ساسانی بوده و شامل سوال و جواب هایی است که میان فردی دانا و مینوی خرد یا روح عقل رد و بدل م شود.
تاریخ تدوین کتاب اواخر دوره ساسانی است در زمان تدوین این کتاب هنوز اعراب به ایران حمله نکرده بودند و تنها از جنگ ایران و رومیان و ترکان نکاتی بیان شده است. ترجمه فارسی کتاب توسط احمد تفضلی در سال 1354منتشر شده است.
ارداویراف نامك
در مورد معاد و بهشت و دوزخ كه در قرن سوم توسط یكی از موبدان تالیف شده است
ماتیكان گجستك آبالیش
كتابی در اثبات كیش و آیین زرتشتی از قرن سوم قمری
اندرز خسرو گواتان
كتابی است در مورد پند و اندرز خسرو انوشیروان به درباریان
شایست و نا شایست
درباره اعتقاد و وظایف دینی
یادگار زریران
شرح حال پادشاهان باستانی ایران و جنگ با تورانیان
داستان خسرو گواتان وریدگی
كتابی در خورد خسرو پسر قباد و غلامش
كارنامه اردشیر بابكان
درشرح حال اردشیر بابكان
شهرهای ایران
كتابی است در مورد شهرهای ایران در دوره ساسانی
اسلوب نامه نگاری - شطرنج- شگفتی های سیستان- شكل قباله زناشویی-فرهنگ پهلوی